Doświadczenia zdobyte podczas prac nad przygotowaniem nowego Oddziału Muzeum w Gliwicach poświęconego historii Żydów na Górnym Śląsku pomogą przy opracowaniu projektu Muzeum Deportacji w Mołdawii, które upamiętniać ma ofiary XX-wiecznych reżimów totalitarnych.
Przybyli do Polski na zaproszenie Instytutu Pamięci Narodowej dwaj działacze społeczni z Mołdawii – Andrei Buga i Alexandru Postica – którzy stoją za inicjatywą stworzenia Muzeum Deportacji w miejscowości Mereni (ok. 25 km od Kiszyniowa) 9 grudnia spotkali się z gliwickimi muzealnikami.
Celem sesji było nie tylko zapoznanie uczestników z nowoczesnymi formami prezentacji ekspozycji muzealnych – na przykładzie rozwiązań, które znajdą się w nowym Oddziale Muzeum – ale także z wielowymiarową w charakterze działalnością edukacyjną i popularyzatorską prowadzoną przez Muzeum w Gliwicach. Spotkanie miało także na celu pomóc młodawskim gościom w analizie wykonalności projektu Muzeum Deportacji w Mereni oraz stworzeniu biznes planu. Podczas wizyty na Górnym Śląsku Andrei Buga i Alexandru Postica odwiedzili również Centrum Dokumentacji i Deportacji Górnoślązaków do ZSRR w Radzionkowie, Muzeum Śląskie w Katowicach oraz Centralne Muzeum Jeńców Wojennych w Łambinowicach-Opolu. Ze Śląska obaj Mołdawianie udali się do Warszawy.
Do dziś w Mołdawii brakuje miejsca upamiętniającego ofiary reżimów totalitarnych. Projekt Muzeum Deportacji w Mereni zakłada stworzenie kompleksu o charakterze muzealno-edukacyjnym upamiętniającego ofiary deportacji z Mołdawii w XX wieku (w sumie ok. 100 000 ofiar różnych narodowości w tym m.in. Polaków). Temat ten jest niezwykle ważny dla mołdawskiej tożsamości i mierzenia się z trudną przeszłością. Istnieje projekt przyszłego Muzeum. Stworzono także replikę domu z lat 40-tych XX wieku oraz kilka rzeźb symbolizujących deportację. Projekt realizowany jest przy wsparciu lokalnych władz, które udostępniły teren pod przygotowanie przyszłego Muzeum.
Wśród lokalnej społeczności działa także grupa entuzjastów gotowa do zaangażowania się w tworzenie Muzeum. Celem wizyty w naszym kraju jest również umożliwienie stronie mołdawskiej kontaktów z inicjatywami o podobnym charakterze działającymi w Polsce, w tym przede wszystkim z „Centrum Dokumentacji i Deportacji Górnoślązaków do ZSRR / Radzionków”, które powstaje na mocy porozumienia Gminy Radzionków z katowickim oddziałem IPN – mówi Sebastian Rosenbaum z katowickiego Oddziału IPN.
Oddział Muzeum w Gliwicach poświęcony historii Żydów na Górnym Śląsku, który publiczności udostępnimy w połowie 2015 roku, będzie wyjątkowym w skali kraju ośrodkiem, jedynym takim w Polsce. Dlatego wiedza i doświadczenia, których nabywamy podczas prac nad jego przygotowaniem są niezwykle cenne. Bardzo nas cieszy, ze możemy się nimi podzielić – mówi dyrektor Muzeum Grzegorz Krawczyk.
Andrei Buga – działacz społeczny i samorządowy. Specjalista w Radzie Rejonu Anenii Noi, gdzie odpowiada za koordynację projektów na rzecz rozwoju społeczeństwa obywatelskiego i rozwoju regionalnego. Obecnie współpracuje m.in. z Małopolskim Towarzystwem Oświatowym, tworząc w Rejonowe Centrum Rozwoju Młodzieży. Z wykształcenia politolog, ukończył państwowy Uniwersytet im. Stefana Wielkiego w Suczawie. W 2012, w ramach programu Erasmus, studiował na Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie.
Alexandru Postica – działacz społeczny. Prawnik. Obecnie doktorant w Instytucie Historii Państwa i Prawa Mołdawskiej Akademii Nauk. W 2005 założył Stowarzysznie Promo LEX, w którym przez lata pełnił funkcję prezesa, obecnie dyrektor Programu Ochrona Praw Człowieka. W ramach działalności organizacji prowadził ok. 40 procesów przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka. Od 2000 zajmuje się problemem ofiar represji politycznych. Prowadził liczne procesy o udostępnienie ofiarom represji materiałów archiwalnych Służb Specjalnych Republiki Mołdawii. Od 2004 jest członkiem, a obecnie wiceprezesem, Stowarzyszenia Byłych Osób Deportowanych (Association of Former Deportees and Deported Peoples). W 2011 zainicjował powstanie Muzeum Deportacji w Mereni.
