Czy organ prowadzący poprzez zarządzenie może zlecić dyrektorowi opiekę nad placem zabaw który leży poza terenem szkoły? Chodzi głównie o narzucenie odpowiedzialności za malowanie sprzętu, koszenie trawy itp.
Odpowiedź
Dyrektor szkoły ponosi odpowiedzialność wyłącznie za mienie, które zostało tej szkole przydzielone w celu realizacji statutowych zadań szkoły. Dyrektor nie może ponosić odpowiedzialności za mienie gminy nie przekazane szkole.
Uzasadnienie
Prawa i obowiązki dyrektora szkoły wynikają z wielu przepisów prawa, przede wszystkim z Karty Nauczyciela, ustawy o systemie oświaty, ustawy Prawo oświatowe, ustawy o finansach publicznych a także Kodeksu pracy.
Dyrektor szkoły jest pracownikiem szkoły, a jego pracodawcą – szkoła. Organ prowadzący wykonuje jedynie czynności z zakresu prawa pracy wobec dyrektora, jako kierownika samorządowej jednostki organizacyjnej (art. 7 ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (tekst jedn. Dz. U. z 2016 r. poz. 902 z późn. zm.)). Oznacza to, że dyrektor ponosi odpowiedzialność materialną za powierzone mienie wobec pracodawcy. W konsekwencji dyrektor szkoły będzie ponosił odpowiedzialność za określone mienie, jeśli będzie to mienie szkoły. Dyrektor szkoły nie ponosi natomiast odpowiedzialności za mienie nie będące mieniem szkoły.
Podstawową formą nabycia nieruchomości przez jednostki organizacyjne jednostek samorządu terytorialnego jest oddanie im nieruchomości w trwały zarząd. Zgodnie z rozdziałem 5 ustawy o gospodarce nieruchomościami (dalej „u.g.n.”), oddawanie w trwały zarząd jest formą władania, tj. korzystania z nieruchomości stanowiącej własność Skarbu Państwa bądź jednostki samorządu terytorialnego (gminy) przez ich jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej (art. 13 ust.1 u.g.n.). Z tytułu trwałego zarządu przysługuje jednostce (tu: szkole) uprawnienie do korzystania z rzeczy (nieruchomości) w celu prowadzenia działalności należącej do zakresu jego działania (np. dokonywania zabudowy, odbudowy, rozbudowy, przebudowy lub remontu obiektu budowlanego, uprawnienia związane z ochroną tego prawa oraz ograniczone uprawnienia do rozporządzenia nieruchomością w zakresie oddania nieruchomości na przykład w najem, dzierżawę albo użyczenie, stosownie do art. 43 ust. 2 u.g.n.).
Wskazać należy, że nieruchomość gruntową gminy wraz z zabudowaniami oddaje wójt (burmistrz, prezydent miasta) w trwały zarząd decyzją administracyjną na wniosek gminnej jednostki organizacyjnej, z przeznaczeniem na zadania publiczne. Ostateczna decyzja administracyjna wójta o ustanowieniu trwałego zarządu nieruchomości i spełniająca wymogi ustawowe, ze sporządzeniem protokołu zdawczo-odbiorczego stwierdzającym objęcie nieruchomości w trwały zarząd, stanowi podstawę prawną do ujęcia danej nieruchomości w ewidencji księgowej tej jednostki, jako tzw. środki trwałe.
Powyższe oznacza, że jeśli plac zabaw jest ogólnodostępny, przeznaczony dla mieszkańców, a nieruchomość gruntowa, na której ten plac zabaw został posadowiony nie stanowi mienia szkoły (nie zostało przekazane szkole np. w trwały zarząd), to dyrektor szkoły nie ponosi za nie odpowiedzialności.
Zgodnie z przepisami ustawy o samorządzie gminnym to wójt gospodaruje mieniem gminy. Zatem wójt, w ramach swoich kompetencji, może przekazać gospodarowanie danym majątkiem gminy gminnej jednostce organizacyjnej. Aby dyrektor szkoły ponosił odpowiedzialność za plac zabaw, teren ten musiałby zostać przekazany szkole, jako jej majątek, np. w trwały zarząd. Jednakże dyrektor szkoły, jeśli obiekt ten nie służy realizacji zadań statutowych szkoły (np. położony jest w innej części miejscowości, daleko od szkoły), może odmówić podpisania dokumentów przekazujących mu te urządzenia placu zabaw do zarządzania.
Organ prowadzący nie powinien szkole, a tym bardziej dyrektorowi szkoły powierzać mienia, które ma służyć społeczności lokalnej a nie jest związane z realizacją statutowych zadań szkoły. Szkoła powinna dysponować wyłącznie mieniem koniecznym do prowadzenia przez nią swojej działalności statutowej.
W praktyce takimi obiektami sportowo – rekreacyjnymi zarządza najczęściej jednostka organizacyjna powołana do tego celu (np. MOSIR) albo sama gmina. Jeśli wójt chce by to pracownik szkoły wykonywał prace porządkowe na terenie gminnego placu zabaw, to powinien zatrudnić tego pracownika, choćby na część etatu w urzędzie gminy, albo w jednostce komunalnej, do której tego rodzaju zadania należą. Natomiast szkoła nie jest właściwym podmiotem do wykonywania zadań z zakresu utrzymywania gminnych urządzeń użyteczności publicznej. W mojej ocenie wydanie zarządzenia przekazującego obowiązek utrzymywania (wykonywania prac porządkowych, utrzymywania w dobrym stanie technicznym, itp.) gminnego placu zabaw przez dyrektora szkoły jest niezgodne z prawem, jeśli mienie to nie służy realizacji zadań statutowych szkoły i nie zostało przekazane szkole.
Zapamiętaj!
Dyrektor szkoły ponosi odpowiedzialność wyłącznie za powierzone szkole mienie.
Przeczytaj też:
Podstawa prawna:
- art. 17 ust. 3, art. 43 i nast. w zw. z art. 4 pkt 9 ustawy z 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (tekst jedn. Dz. U. z 2020 r. poz. 65 z późn. zm.)
- art. 68 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (tekst jedn. Dz. U. z 2020 r. poz. 910)
- art. 4 ust. 5 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (tekst jedn. Dz. U. z 2019 r. poz. 351 ze zm.)
- art. 30 ust. 2 pkt 3 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jedn. Dz. U. z 2020 r. poz. 713)
Joanna Swadźba
Ekspert Portalu Oświatowego
https://www.portaloswiatowy.pl/
