Na terenie Górnego Śląska, w tym w okolic Gliwic, znanych jest kilkadziesiąt kopców ziemnych, zwanych przez archeologów grodziskami stożkowatymi.
Interpretowane one są zwykle jako relikty wieżowych siedzib, budowanych przez przedstawicieli lokalnego rycerstwa w okresie od XIII do XV wieku. Większość stożków kryjących relikty wież zweryfikowano dotychczas wyłącznie badaniami sondażowymi czy też powierzchniowymi.
Dopiero w ostatnich latach z inicjatywy pracowników Działu Archeologii Muzeum w Gliwicach wykopaliskowo przebadano kopce w Rudnie, Kozłowie i Łabędach. W 2015 roku z funduszy Muzeum w Gliwicach przeprowadzono także badania na kopcach położonych w Pniowe i Starych Tarnowcach. W pracach tych zastosowano najnowsze techniki badawcze używane współcześnie w archeologii. O dokonanych odkryciach opowie podczas wykładu w sobotę, 16 kwietnia, archeolog Radosław Zdaniewicz.
Drewniane wieże stanowiły przede wszystkim miejsca zamieszkania rycerzy i ich rodzin, a także pozwalały na kontrolę i sprawne zarządzanie dobrami ziemskimi.
Od końca XV stulecia, często na tych samych kopcach wznoszono również drewniane dwory szlacheckie, zastępując nimi średniowieczne wieże mieszkalne. Prace prowadzone przez archeologów z Muzeum w Gliwicach przybliżyły wygląd części z tych obiektów, a zabytki odkryte w ich zawaliskach pozwoliły na próbę odtworzenia życia codziennego ich mieszkańców.
Podczas badań, do dokonywania pomiarów, wykorzystano urządzenie zwane magnetometrem. Umożliwia ono wykrywanie pod powierzchnią ziemi anomalii magnetycznych, które utożsamiać można z istnieniem obiektów archeologicznych, np. jam czy konstrukcji architektonicznych. Taki rodzaj prac często pozwala na rozpoznanie stanowisk archeologicznych jeszcze przed planowymi wykopaliskami. Dzięki nim możliwe jest bardziej precyzyjne rozmieszczenie wykopów już podczas samych prac ziemnych, a co za tym idzie dokładniejsze poznanie badanych obiektów.
16 kwietnia 2016, Willa Caro, godz. 16.00
Średniowieczne wieże rycerskie w okolicach Gliwic. Badania archeologiczne i nieinwazyjne
Wykład: Radosław Zdaniewicz, archeolog Muzeum w Gliwicach
