Ksiądz dr Johannes Chrząszcz jest uważany – obok księdza Augustina Weltzla – za najwybitniejszego historyka Górnego Śląska przełomu XIX i XX w.
To jeden z najważniejszych przedstawicieli wczesnej fazy górnośląskiej historiografii, mistrz historycznej refleksji nad regionem.
Pozostawił po sobie ogromny dorobek pisany – kilkanaście tysięcy stron, głównie w języku niemieckim, ale także polskim. Opublikował około 200 artykułów, publikacji zwartych i broszur, głównie historycznych, ale też religijnych. Jest autorem monografii Białej, Krapkowic, Prudnika, Pyskowic i Toszka, historii licznych parafii i instytucji górnośląskich oraz popularnej historii Kościoła katolickiego na Śląsku. Przygotowywał monografię Gliwic, jednak nie zdążył jej ukończyć. Razem z Arthurem Schillerem założył Muzeum Górnośląskie w Gliwicach (1905/1906), którego spadkobiercą i kontynuatorem jest Muzeum w Gliwicach. Utworzenie tej placówki dało początek muzealnictwu i badaniom dziedzictwa kulturowego w okręgu przemysłowym. Ksiądz Chrząszcz stworzył Górnośląskie Stowarzyszenie Historyczne z siedzibą w Opolu i jego organ – kwartalnik „Oberschlesische Heimat” (1904). Nakładem Muzeum w Gliwicach ukazuje się wybór pism księdza Johannesa Chrząszcza w opracowaniu i tłumaczeniu dr. Sebastiana Rosenbauma, pierwsza tego typu publikacja wprowadzająca do wciąż żywotnego i wartościowego dzieła ojca górnośląskiej historiografii.
Oficjalna prezentacja książki będzie miała miejsce 20 kwietnia o godz. 17.00 w Willi Caro, podczas otwarcia wystawy „Ks. dr Johannes Chrząszcz – górnośląski kapłan i historyk”.
– Ks. dr Johannes Chrząszcz nie uprawiał historiografii dlatego, że była ona jego hobby, ale dlatego, że uważał przeszłość za fundament, z którego wyłania się dzień dzisiejszy. Badanie przeszłości było dla niego moralnym i obywatelskim nakazem. Bez poznania przeszłości niemożliwa jest dobra praca na rzecz tego co jest teraz. Dlatego swojej aktywności na niwie historii ksiądz Chrząszcz nie ograniczył do badań archiwalnych i pisarstwa, ale brał czynny, często wiodący udział w budowaniu instytucji, struktur i innych praktycznych instrumentów służących kreowaniu środowiska historyków górnośląskich. Temu służyło powołanie do życia w 1904 r. Górnośląskiego Stowarzyszenia Historycznego oraz redagowanie periodyku „Oberschlesische Heimat”. Temu służył także współudział w założeniu i prowadzeniu Muzeum Górnośląskiego w Gliwicach (1905/1906). Poczucie odpowiedzialności za kształt, jaki przyjmie historiografia regionalna, a także umiejętność dostrzeżenia jej sensu i celu daleko wykraczających poza magazynowanie wiedzy dla wiedzy sprawiają, że postać księdza Chrząszcza, zaangażowanego w sprawy publiczne historyka, jest nam szczególnie bliska. Wydana przez Muzeum w Gliwicach książka jest pierwszą próbą odzyskania i zaczerpnięcia z przebogatej spuścizny księdza Chrząszcza, którego dorobek życiowy – pisarski i społeczny – jest ważną częścią naszego kulturowego dziedzictwa. W tej dla naszego muzeum szczęśliwej chwili dziękuję i wyrażam najwyższe uznanie dr. Sebastianowi Rosenbaumowi, który – podobnie jak w przypadku dzieła Benno Nietzschego „Historia miasta Gliwice” – wykonał imponującą pracę, z wielką starannością dokonując wyboru, przekładu i opracowania pism księdza Chrząszcza i przybliżając nam tę wyjątkową osobę – powiedział Grzegorz Krawczyk, dyrektor Muzeum w Gliwicach.
